14 milionów na Synagogę

Kwotę 9,8 mln złotych z unijnych funduszy pozyskało miasto na remont ostrowskiej synagogi. – Dzięki tym pieniądzom po ponad 20 latach obiekt zostanie kompleksowo zmodernizowany i będzie służył mieszkańcom – mówi Radosław Torzyński Prezydent Ostrowa Wielkopolskiego. Łącznie modernizacja pochłonie ok. 14 mln złotych, a pozostała część środków pochodzić będzie z budżetu miasta Ostrowa.

Wniosek pn. ,,Remont i adaptacja synagogi na cele kulturalne’’ przygotowany został przez Referat Pozyskiwania Środków Urzędu Miejskiego i złożony do Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Łącznie z tego programu złożono 62 wnioski, a ostrowski projekt znalazł się na czwartym miejscu.

– Ponad 20 lat ten obiekt czekał na to, żeby przywrócić go do stanu poprzedniego, a dziś spotykamy się chyba po raz ostatni w tak źle wyglądającej synagodze. Fakt, że udało się uzyskać to dofinansowanie oznacza pracę i zabiegi wielu osób. Mój poprzednik poczynił przygotowania w zakresie czytelności właścicielskiej – powiedział Radosław Torzyński, Prezydent Ostrowa Wielkopolskiego. – Sukces ten miał początek w dobrze przygotowanym wniosku. Ale cały czas czyniliśmy zabiegi, ja i moi zastępcy, pokazując osobiście Zarządowi Województwa jak ciekawy jest to obiekt. W promocję tego wniosku zaangażowali się poseł Jarosław Urbaniak i radny Sejmiku Rafał Żelanowski. Bardzo dobrze przygotowana była także dokumentacja konserwatorska. Dzięki temu za parę miesięcy synagoga rozpocznie zmianę swoje wizerunku W tym roku z budżetu miasta wydatkowanych będzie 1,8 mln złotych, w kolejnych latach w ramach WPI pozostałe kwoty do uzupełnienia wkładu własnego wynoszącego 4,2 mln.

W ciągu najbliższych miesięcy nastąpi podpisanie umowy z Urzędem Marszałkowskim. Proces inwestycyjny poprzedzić jeszcze musi przetarg na wykonawstwo. Planuje się, że właściwe prace budowlane powinny się rozpocząć w połowie roku. Całością remontu zajmie się generalny wykonawca, wyłoniony w przetargu. Władze liczą, że kompleksowość i skala modernizacji zadecydują o tym, że znajdą się chętne firmy na wykonanie prac.

Remont rozpocznie się od modernizacji dachu, kopuł oraz elewacji. Kolor elewacji ustalono na podstawie badań stratygraficznych (tzw. warstwowych). W wyniku tych ekspertyz ustalono, że będzie synagoga pomalowana zostanie na tzw. ugier (brudny żółty). Remont w jak najmniejszym stopniu będzie ingerował w bryłę obiektu, jedynie w zakresie doprowadzenia niezbędnych mediów.

Docelowo wieże będą podświetlone, zniknie betonowy płot, pojawi się zieleń.

– Mimo, że jest to jedna z najlepiej zachowanych synagog – udało się zachować bardzo dużo zabytkowej substancji, to jednak obiekt wymaga natychmiastowego remontu. Najtrudniejsze elementy do odrestaurowania to stolarka drzwiowa, okienna oraz elewacja będąca w najgorszym stanie. Kolejnym etapem będzie odtwarzanie polichromii – wyjaśnia Elżbieta Wolniewicz – Kukuła.

Obiekt przeznaczony zostanie na cele kulturalne. Oprócz Sali koncertowej, która pomieści ok. 150 osób (dokładnie 142) będzie tez możliwość wykorzystania empor (balkonów) jako galerii. Scena będzie umieszczona od strony wschodniej.

– Powstanie produkt pn. ,,Forum Synagoga’’, który będzie pełnił funkcję galerii, sceny dla działań teatralnych, oprócz tego pojawią się sezonowo kioski promocyjne, a cały obiekt będzie ogólnodostępny. Właśnie te elementy wpłynęły na to, że projekt został bardzo wysoko oceniony i teraz będziemy je realizować. Wcześniej staraliśmy się o środki z Ministerstwa Kultury, które jednak tak dużych projektów nie finansowało – wyjaśnia Karolina Pilarczyk-Dworaczyńska.

Po wyremontowaniu obiekt przekazany zostanie formalnie Ostrowskiemu Centrum Kultury.

– Miasto będzie więc dysponować kolejną placówką kulturalną, bo przecież w tym samym czasie powinien się zakończyć remont OCK. To dobre wiadomości dla całego środowiska kulturalnego Ostrowa, ale również dla turystów. Spodziewamy się, że wzrośnie aspekt turystyczny miasta, bo już teraz zatrzymywało się wiele wycieczek i osób prywatnych, które chciały zwiedzać ten obiekt – mówi Beata Podsadna, Zastępca Prezydenta Ostrowa Wielkopolskiego.

Również z myślą o turystach udostępniona zostanie także wieża do celów widokowych. Przypomnijmy, że w 2006 r. Gmina Żydowska Wyznaniowa we Wrocławiu na mocy zawartego porozumienia przekazała synagogę miastu. Na rzecz gminy przekazano wtedy 225 tys. zł tytułem odszkodowania za zrzeczenie się roszczeń do nieruchomości, na której stoi obiekt. Do porozumienia doszło wtedy m.in. dzięki zaangażowaniu ówczesnego ambasadora Izraela w Polsce Szewacha Weissa i naczelnego rabina w Polsce Michaela Schudricha. Warunkiem umowy było wybudowanie dwóch lapidariów na obrysach i działkach dwóch dawnych żydowskich cmentarzy.

Ostrowską synagogę wzniesiono w latach 1857-1860. Należy do najpiękniejszych w Europie tego typu obiektów, wybudowanych w stylu mauretańskim.